Wbrew temu, co może się niewtajemniczonym wydawać nie ma takiego przepisu w procedurze karnej, że jak się wyrok sądu I instancji nie podoba, to sąd odwoławczy może go dowolnie zmienić. To że nie ma takiego przepisu, nie znaczy jednak, że tak właśnie dość powszechnie się dzieje.
Zawężając temat do kary: Nie ma w Kodeksie postępowania karnego przepisu, że sąd II instancji wedle swego swobodnego i niczym nieskrępowanego uznania koryguje w dół lub w górę wymiar kary. Art. 438 pkt 4 kpk stanowi, że orzeczenie może być uchylone lub zmienione w razie stwierdzenia rażącej niewspółmierności kary. I tyle teoria. A praktyka poszła swoją drogą. Bardzo złą drogą.
Nawet dla kogoś zupełnie nieobeznanego z prawem, trudno uzasadnić zmianę kary np z 5 lat na 4 lata rażącą niewspółmiernością. Ale papier (na którym pisze się uzasadnienie) zniesie wszystko. Śmiem twierdzić, że codziennie w Polsce zapadają wyroki sądów II instancji (okręgowych i apelacyjnych) z obrazą art. 438 pkt 4 kpk. Myślę, że większość karnistów „z linii” przyzna mi rację. Wielokrotnie takie ingerencje w wyroki wypaczają ich sens. I niestety bardzo często sąd odwoławczy kwituje to kilkoma okrągłymi zdaniami.
Moje doświadczenie zawodowe jest takie, że przepływu myśli, poglądów między sędziami z I instancji i tymi nad nimi z II instancji nie ma w ogóle. Rozumiem, że otwarta dyskusja nie tylko o uchybieniach w orzeczeniach I instancji ale także o wątpliwych rozstrzygnięciach w II instancji jest czymś, co przekracza wyobrażenie sędziów odwoławczych, szczególnie chyba tych apelacyjnych.
A szkoda.
P.S Tematem na osobny wpis jest to, jak można być dobrym sędzią apelacyjnym nie orzekając w ogóle w I instancji sądu okręgowego.
Okiem Sędziego 